Monday, November 12, 2007

ဂကူမန္ ကုဪ ဗုဒၶဘာသာ

ဂကူမန္ ကုဪ ဗုဒၶဘာသာ၀ြံ အရာလုဪရံင္ရံင္ ဗုဪလုဪလၝတ္လၝတ္ ဗုီလုက္စုက္ ေကႜာံဍတၜေရင္သကအ္ဂွ္ ဂြံဆုဪေကတ္ ဇၞာပ္ဒႝာဲရ။ ခ်ဴပေရာ၀င္ ေကာန္ဂကူမန္မၢး ပေရာဗုဒၶဘာသာ ဟၞဲဟြံတုဲ။ ခ်ဴပေရာ၀င္ ဗုဒၶဘာသာေလ၀္ ပေရာဂကူမန္တအ္ဂွ္ ခႜန္စြံလ၀္ဟြံဂြံရ။ ၀င္ပေရာ ဗုဒၶဘာသာလုဪရံင္ရံင္ ဒႝာဲလၝဳဪတအ္ဂွ္ ပေရာဂကူမန္ မြဲဒကုတ္မြဲဒကၜ သဒးတီႝ လုပ္လၞိဟ္လၞဳိန္ရ။ ညံင္ရၜအေရ၀္ ညးတမႜာတံ မဟုီသၢးစ ``႓ုဪဟြံပါ သြ႐ွ္သာဟၞဲ´´ကုီရ။

ဗုဒၶဘာသာဂွ္ ဒွ္အရာ မထမံက္ထ႟း သႜဳင္ပတုိန္ကဆံင္ လိက္ပတ္ဘာသာ ေယန္သႝာင္ ေကာန္ဂကူမန္ တအ္ရ။ မြဲသာ္ပႜန္- ဟုိတ္နဴ အေစာံစရာဲ ဂကူမန္တံ ပတိတ္ကႜဳင္ၿဇဟတ္ မင္မြဲထိင္ဒက္ကႜဳင္ အဆက္ဆက္တုဲ သာသနာ ဗုဒၶဘာသာ ဂြံဂုဪလဟုဪ ဗ်ာပ္ႀတးကႜဳင္မာန္ ကုီဂွ္ေလ၀္ ဒွ္မံင္အဓိက မြဲက႑ကုီရ။

ဗုဒၶဘာသာ၀ြံ တၝဲဏံကေလင္ သၝှဂႜိပ္မၢး (၂၅၅၀) သႝာံၿပင္ ဂြံေသွ္ေသၞဟ္ ဂုဪလဟုဪ တၜတက္မာန္ မံင္ဏီဂွ္ ကေလင္ရံင္၀င္ေႀတံမၢး ဒးဒုင္တတ္ထပၚကႜဳင္ အႀကာတင္၀ါတ္ဂါတ္ ဗြဲမဂႜဳိင္ဂႜင္ ဂြံဆုဪေကတ္မာန္ရ။ ကာလလ ေဆာ၀္ အေခတ္သၞိင္ၿပဲ သၞိင္လ်ဳင္ပေတွ္ သာသနာဗုဒၶမၢး ၿဇဟတ္ဂုဪလဟုဪ စုိပ္ေကႝာတ္အေထာတ္ မာန္တုဲ ကာလ လေဆာ၀္ ဒွ္လက္ထက္သၞိင္ မိစၦာဒိ႒ိ ဟြံလ်ဳင္ပေတွ္ သာသနာဗုဒၶမၢး သာသနာ ညံင္ကုဪႀကပ္ေကႜံကႜက္ ေကင္ဒွ္ ကႜဳင္ႏြံကုီရ။ ဗုီလုဪဟုီဟုီရေလ၀္ ၀င္သာသနာ အတိက္ဂွ္ ဒွ္အ႐ုီဗင္ ထံက္ပင္ နဒဒွ္ပညဳင္ဂႜံင္ သြက္ေကာန္ ဗုဒၶ ဘာသာ အနာဂတ္ဗြဲႀကၜေရာင္။

(၁) သာသနာစုိပ္ ဍဳင္မန္ရာမည အလန္ပထမ
ေဗာဓိသတ္ ေကာန္သၞိင္သိဒၶတၱ၀ြံ ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)၊ တၝဲသှဂိတုပသာ္ေပင္၊ တၝဲဗုဒၶ၀ါ၊ (ဗှသှ - 589) ဂွ္ ကလိဂြံ သဗၺညဳတညာဏ္၊ သယမၻဴတညာဏ္တုဲ အာစုိပ္ဒဒွ္က်ာ္ ဿသၞ၀္တမ္ၿဇဲေဗာဓိရ။ က်ာ္ႀတဲအာစုိပ္ဒဒွ္က်ာ္တုဲ ဿမရနဳက္ကုဪ ထပွ္သတၱဟ အေဃာက်ာ္ႀတဲ သၸဒတၜဒၞံင္ ဿသၞ၀္တႝံဗေပင္ဂွ္ ေကာန္ဂကူမန္ သၞာဗႝိက္ေကာကုဪေဒံ႓ါ မႝဳံယၞဳ `တပူ´ကုဪ`တဗ၀္´ (တဖုႆ၊ ဘလႅိက) ဇာတိနဴရး ရာမညဥကၠလာပ ဍဳင္အသိတဥၨန ေကာ္ ေပါကၡရ၀တှဂွ္ အာစုိပ္ကူဗႝိက္ ဿရးမဇၨ်ိမေဒသ (အိႏၵိယ) ေတံတုဲ ကလိဂြံဗုဪေလၝာ၀္ တႜှမႝဳံကုပုိန္က်ာ္ႀတဲ ကႜာအုိတ္ရ။ တပူကုဪတဗ၀္ ေကာကုဪေဒံညး႓ါ ဂြံဒုင္ဂုိင္ေကတ္ ေဒြ၀ါစိက သရဏဂုဏ္ မတြံဂး ``ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၧာမိ၊ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၧာမိ´´ ေရာင္။ အခိင္ဂွ္ ဟုိတ္နဴ `သင္´ ဟြံကတုဪဒွ္ဏီတုဲ သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ ဟၞဲဏီရ။ သတ္ဗြဲဇာတ္မႝိဟ္မၢး ေကာန္ဂကူမန္ တပူကုဪတဗ၀္ ဂြံဗုဪေလၝာ၀္ ဆုဪက်ာ္ႀတဲ ကႜာအုိတ္၊ ဂြံဒွ္ဥပါသကာ ကႜာအုိတ္ေရာင္။ သၸပတံနဴ အခိင္ဂွ္တုဲ ဂကူမန္ပုိယ္ နဒဒွ္ ဂကူလ်ဳင္ပေတွ္ ေ႐ွ္ေသွ္ဗုဒၶဘာသာ ေဏာင္ဂွ္ လလာင္တမ္ည၀္အာ စုဪကုဪဍဳင္သြ၀္၊ ဍဳင္ၿဗဳီေတံရ။

နဴဂွ္ က်ာ္ႀတဲဒုင္ကုဪ ဓာတ္ေသာ္ဂမ်ဳိင္ ဒစာံတႝဳင္တုဲ ညး႓ါေကာကုဪေဒံ ေရင္တႜဳင္ဖ်ၜနင္ ဍဳင္မန္ရာမည ဥကၠလာပရ။ သၞိင္မန္ဥကၠလာပ၊ တပူတဗ၀္ ေကုာံ ခမှရသိ ခ႐ွ္ေကာန္ဂကူမန္ ညးဍဳင္ရးရာမည ဥကၠလာပ ဂမႜဳိင္ ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)၊ ဂိတုဖ၀္ရဂုိန္ေပင္၊ တၝဲၿဗၜဗတိ (ဗှသှ - 588) ဂွ္ ဒက္ပတန္လ၀္ က်ာ္ေစတှလဂုင္ ဿလတူကၬဟ္ဒုဪ သိဂၤုတၱရဂွ္ရ။ စုဪကုဪလၞဳဟ္တၝဲဏံ ဇၞာပ္ဇၞာပ္စုိပ္ဂိတု ဖ၀္ရဂုိန္ေပင္မၢး ညးတံေကႜာန္သဘင္ က်ာ္လဂုင္ေရာင္။ ဣဏအ္၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ကႜဳင္ ဍဳင္မန္ရာမည အလန္ပထမေရာင္။

(၂) သာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္ဒုတိယ
ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၁၁) ၊ (ဗှသှ - 581) ဂွ္ ဟုိတ္နဴ မွာေထရ္ဂ၀မၸတိ ကညနိမန္တုဲ အေဃာက်ာ္ႀတဲ ကလိဂြံ (၈) ၀ွ္ဂွ္ မြဲဟာန္ေကုာံတႜအ႐ွန္ (၅၀၀) ကညကႜဳင္ ဍဳင္မန္ရာမည သု၀ဏၰဘူမိရ။ အခိင္ဂွ္ သၞိင္မန္တိႆဓမၼ သှဟရာဇာ ဒုင္သဇုိင္တုဲ သုိင္ခႝံကႝာထး ဖာပ္သင္တုဲ က်ာ္ႀတဲတြံဓ၀္ ထပွ္တၝဲ ထပွ္ဗတံေရာင္။ ဿအရာတြံဓ၀္၀ြံ အခိင္တၝဲမၢး အလုဪဇကုက်ာ္ႀတဲ တြံဓ၀္တုဲ အခိင္ကာလ ဗတံမၢး နဒဒွ္ဗုဒၶနိမိတ္ တြံဓ၀္ရ။ သၞိင္မန္တိႆဓမၼ သှဟရာဇာ ေကုာံ ေကာန္ဂကူမန္ဂမႜဳိင္ တန္တၜဿ သရဏဂုဏ္ပိတုဲ လၝဳဪအာစုိပ္ဒဒွ္အရှ အုိတ္ရ။ ဣဏံ၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ကႜဳင္ ဍင္မန္ရာမည အလန္ဒုတိယေရာင္။

(၃) သာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္တတိယ
က်ာ္ႀတဲပုိယ္ ကညကႜဳင္ ဍဳင္မန္သု၀ဏၰဘူမိတုဲ ဗြဲႀကၜ ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၄၈)၊ ဂိတုပသာ္ေပင္၊ တၝဲအငၝာ (ဗှသှ - 544)၊ အေဃာကာလ က်ာ္ႀတဲကလိဂြံ (၄၅) ၀ွ္၊ အာစုိပ္အာယုက္ (၈၀) ဂွ္ သၸပရိနိဗၺာန္ ဿဍဳင္ ကုသိနာရာံရ။ က်ာ္ႀတဲသၸပရိနိဗၺာန္တုဲ ဿဂိတုပသာ္ (၅) ေစြက္ဂွ္ စံင္ဥတုဇကလာပ္တုဲ ဓာတ္က်ာ္ႀတဲ ေသွ္ေသၞဟ္ ဒၞံင္ဂွ္ ပၚပရအ္တၜအုိတ္ရ။ ေပႝာ၀္ကုဪဓာတ္ဂမႜဳိင္ဂွ္ မွာေထရ္ဂ၀မၸတိ ေရင္တႜဳင္နင္ ဓာတ္ေငၝက္က်ာ္ႀတဲ မြဲတႝဳင္တုဲ ပအပ္ၿပာပ္ကုဪ သၞိင္မန္တိႆဓမၼ သှဟရာဇာ ဍဳင္သုဏၰဘူမိရ။ နဴဂွ္ မွာေထရ္ဂ၀မၸတိ သၸအဓိ႒ာန္တုဲ ဓာတ္ေငၝက္က်ာ္ႀတဲ ဒွ္အာ(၃၃)တႝဳင္ရ။ ဓာတ္ေငၝက္(၃၃)တႝဳင္ဂွ္ သၞိင္ပအပ္ၿပာပ္ကုဪ ဂႝက်ာ္(၃၃) မြဲမြဲတႝဳင္ဇှတုဲ ဂႝက်ာ္တအ္ဂွ္ သႜဳင္ဒက္ပတန္လ၀္ ေစတှတုဲ ေကာန္ဂကူမန္တံ ေ႐ွ္ေသွ္ရၜဂၜတၜ အဆက္ဆက္ရ။ ဣဏံ၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္တတိယေရာင္။

(၄) သာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္စတုတၳ
ဿသာသနာ သႝာံ(၂၃၅)ဂွ္ သၞိင္သှရိဓမၼာေသာက ဒုင္သဇုိင္တုဲ မွာေထရ္ ေမာဂၢလိပုတၱတိႆ အာကၬဳိပ္တုဲ ပတုိန္တတိယသံဂါယန အာစုိပ္ဒတုဲရ။ နဴဂွ္တုဲ - သၞိင္အေသာက ဖေအာ၀္ဗလးဏာ ခမှသင္တံ သြက္ဂြံႀတး သာသနာ ဒစိတ္ဌာနရ။ ေပႝာ၀္ကုဪ ဒစိတ္ဌာနဂွ္ မွာေထရ္ေသာဏ ေကုာံ မွာေထရ္ဥတၱရ ကၬဳိက္ကၬဳိပ္တုဲ ေကုာံ ေကာန္ကြးပိဇကု ဿသာသနာ သႝာံ (၂၃၆) ဂွ္ ကညၿပာပ္စုိပ္ကႜဳင္ ဍဳင္မန္ရာမည သု၀ဏၰဘူမိရ။ အခိင္ဂွ္ ဿဍဳင္ သု၀ဏၰဘူမိ၀ြံ သၞိင္မန္ အေသာကဓမၼရာဇာ ေကုာံ ဂႝက်ာ္ သုဓမၼာေဒ၀ှ အုပ္ဓုပ္ပုိင္ၿပှဍဳင္ရ။ မွာေထရ္ေသာဏ ေကုာံ ဥတၱရ လႝိန္ဗပိန္ေကႜံ လေလာ္လကုိဟ္တုဲ တြံထ႟းကုဪဓ၀္ ၿဗဟၼဇလသုတ္ရ။ နဴဂွ္ ဂကူမန္ ေကာန္ညးဍဳင္ သု၀ဏၰဘူမိတံ အာစုိပ္ဒဒွ္ ေ႐ွ္ေသွ္ဗုဒၶဘာသာ ဗြဲမဇိပ္ဂႜိပ္ ဗုိန္ဇၞအ္တုဲ ခမှႀတဳံ (၃၅၀၀)၊ ခမှၿဗၜ (၁၅၀၀) လုပ္သၸ ခမှဿသာသနာ အုိတ္ရ။ သၸပတံနဴ အခိင္ဂွ္တုဲ သင္ေလ၀္ တန္တၜၿပာကတ္ကႜဳင္ ဿဍဳင္မန္သု၀ဏၰဘူမိရ။ ဣဏံ၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္စတုတၳေရာင္။

ေသၞဟ္နဴဂွ္ ေသာဲေသာဲေၿဗာဲေၿဗာဲ ႏြံတၜဗြဲဂႜဳိင္ဏီ။ နမပတံၿမၜသာ္၀ြံ သာသနာဗုဒၶ စုိပ္ကႜဳင္ဍဳင္မန္ အဆက္ဆက္တုဲ စုဪကုဪတၝဲဏံ ဂကူမန္ပုိယ္တံ နဒဒွ္ေကာန္ဂကူ လ်ဳင္ပေတွ္ ေ႐ွ္ေသွ္တၜ ဗုဒၶဘာသာဂွ္ (၉၉%) ကၬဳိပ္ကႜံ ၿပင္ၿပင္ေရာင္။ မြဲအခိင္ေတံ ဒႝာဲေကာန္ဂကူမန္ ေကင္သၸဒတၜကႜဳင္လ၀္ဂွ္ ခ်ဴေကွ္လ၀္ မပတံယၞဳက်ာ္၊ ယၞဳဘုတ္ဘာတံဂွ္ နကုဪဘာသာရမ်ာင္မန္တုဲ စုဪကုဪတၝဲဏံ ဒွ္သက္သှသာဓက ဗြဲမခုိင္ကႜဳိက္ ပုိယ္ဂြံဆုဪညာတ္ေကတ္ မာန္ရ။ ။

No comments: