ဿစၞတ္တၝဲ ၂၄၊ ၀၃၊ ၂၀၀၉ ဂွ္ ဂေကာံသင္သၞတ္မန္ မသုန္ဇကု ကညစုိပ္ကႜဳင္ ေဂတ္ေႀက၀္ေလၝာ၀္က်ာ္ ဗုဒၶဂယာ မဇၨ်ိမေဒသ။ ဂေကာံသင္သၞတ္မန္၀ြံ နဴဍဳင္ေသံထာဲေလန္ စုိပ္သှရိလကၤာ၊ နဴသှရိလကၤာ မြဲကဆံင္ ကညစုိပ္ကႜဳင္ နယူေဒလှ၊ အိႏၵိယေရာင္။
ဂေကာံသင္မန္ေလၝာ၀္က်ာ္၀ံြ က်ာ္ေဇႝာ္စႏၵိမာ၊ တႜဂုဏ္အာစာအာနန္၊ တႜဂုဏ္အာစာအိႏၵသာရ၊ တႜဂုဏ္အာစာတိႆ၊ တႜဂုဏ္အာစာ၀ှရိယ တအ္မဒွ္အုိတ္ရ။ ဿစၞတ္တၝဲ ၀၇၊ ၀၄၊ ၂၀၀၉ ညးတအ္ ကေလင္စၜဍဳင္ေသံ မြဲကဆံင္တုဲ လၝဳဪကေလင္စၜ ဍဳင္မန္ေရာင္။
Monday, April 6, 2009
ပရုိင္ေလၝာ၀္က်ာ္
Tuesday, February 17, 2009
ပရုိင္ေလၝာ၀္က်ာ္
ဿစၞတ္တၝဲ ၁၃၊ ၀၂၊ ၂၀၀၉ ဂွ္ ဂေကာံ က်ာ္ေဇႝာ္အာစာမန္ ေကုာံ ဒါယကာ ျပာပ္ကႜဳင္စုိပ္ ေလၝာ၀္က်ာ္ မဇၨ်ိမေဒသ အိႏၵိယ ေရာင္။
ဿဂေကာံေလၝာ၀္က်ာ္၀ြံ က်ာ္ေဇႝာ္ဍဳင္ဗိက္၊ က်ာ္ေဇႝာ္ဍဳင္ပလ၀္၊ တႜဂုဏ္ဗာကုလ ေကုာံ မိမညး၊ တႜဂုဏ္ေ၀ပုလႅ တအ္ ဿစၞတ္တၝဲ ၁၃၊ ၀၂၊ ၂၀၀၉ ဂွ္ စုိပ္ကႜဳင္ဍဳင္ ႏ်ဴေဒလှ တုဲ တႜဂုဏ္နာရဒသှရိ အာဒုင္တႜဳင္တုဲ ဿစၞတ္တၝဲ ၁၆၊ ၀၂၊ ၂၀၀၉ ဂွ္ စုိပ္ကႜဳင္ဍဳင္ ဗာရာဏသှ တုဲ ခမှသင္မန္ ညးမကတ္မံင္ပညာ ဍဳင္အိႏၵိယ ေရင္တႜဳင္တုဲ ပလံင္ဗစုိပ္ ေဂတ္ေႀက၀္ေလၝာ၀္က်ာ္ ဒႝာဲက်ာ္ႀတဲတြံဓ၀္ ဓမၼစက္ ဿျဂဳိပ္မိဂဒါ၀ုိန္၊ တုဲ ေဂတ္ေႀက၀္ဗုဪေ၀င္ ႓ှဂင္ဂါ ေကုာံ တကၠသုိလ္ ဗှေအခ်္ယူ BHU (Banaras Hindu University) ရ။
ဂေကာံက်ာ္ေဇႝာ္မန္ ေကုာံ ဒါယကာမန္ ေလၝာ၀္က်ာ္၀ြံ ေဂတ္ေႀက၀္ေလၝာ၀္က်ာ္ ပြဳိင္စွ္တၝဲ ျပင္ျပင္တုဲ ဿစၞတ္တၝဲ ၂၆၊ ၀၂၊ ၂၀၀၉ ေတံမၢး ကေလင္စၜ ဍဳင္ေသံထာဲေလန္ ပႜန္ေရာင္။
Monday, February 9, 2009
ပရုိင္ေလၝာ၀္က်ာ္ ဗုဒၶဂယာ
ဿစၞတ္တၝဲ ၀၇၊ ၀၂၊ ၂၀၀၉ ဂွ္ ဂေကာံက်ာ္ေဇႝာ္ အာစာမန္ က်ာ္ေဇႝာ္ဘာပရိယတၱိ တံင္ေမာံ၊ က်ာ္ေဇႝာ္ဘာကုဪပိုန္ ၀ါတ္ေျပာ္၊ တႜဂုဏ္ငၝာ္ ကၬဳိက္ဍဳိပ္တုဲ ဒါယကာမန္ နဴကၞိန္ဍဳင္အေမရိကာန္ နာဲရဇ္ဓ၀္အကၡရ္မန္ မိရတ္ပကၜ ေကာန္ဗႜာဲ မာံအံင္သကာဲကုီ၊ နာဲသဟာဲ ကုီ၊ မြဲဟာန္ေကုာံ မိမေကာေဒံ ညးတအ္ စုိပ္ကႜဳင္ ဍဳင္အိႏၵိယ သြက္တရၜ ေလၝာ၀္က်ာ္ သံေ၀ဇနိယ (၄) ဌာန ေကုာံ လၝတ္ေ၀င္ မဇၹ်ိမေဒသေရာင္။
ဿတရၜေလၝာ၀္က်ာ္၀ြံ ခမှသင္မန္ ညးမကတ္မံင္ပညာ ဿဍဳင္အိႏၵိယ ဒုင္တႜဳင္တုဲ ပလံင္ဗစုိပ္ သြက္ဂြံဗုဪေလၝာ၀္က်ာ္ ဿေဒသမဇၹ်ိမေဒသရ။ တႜှပုိန္က်ာ္ႀတဲ နဴကႜာဂြဳိအ္သပ ပရိနိဗၺာန္ကၬင္ဏီ အေဃာသတင္မံင္ လတူဇံင္သတိက္ အႀကာတႝံအံင္ေရင္႓ါ ဿဥဒ်ာန္သၞိင္မလႅာဂွ္ ေျမာ္တုိန္ဂလာန္ ကုဪမွာေထရ္အာနန္ သာ္၀ြံ ``ယြံအာနန္... ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာ ဗြဲႀကၜဂမႜဳိင္ နကုဪသဒၶါစုိတ္ ဌာန္ပန္ဌာန မဂပ္၀္ဗုဪေလၝာ၀္ မတြံဂး ..
၁။ ဥဒ်ာန္လုမၺိနှ ဒႝာဲသႜး ပဋိသႏၶိ
၂။ ဗုဒၶဂယာ ဒႝာဲဒွ္က်ာ္ သၞ၀္တမ္ျဇဲေဗာဓိ
၃။ ျဂဳိပ္မိဂဒါ၀ုိန္ ဒႝာဲတြံဓ၀္ဓမၼစက္
၄။ ဥဒ်ာန္သၞိင္မလႅာ ဒႝာဲက်ာ္ႀတဲသၸပရိနိဗၺာန္။
ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာ ညးမေဂတ္ကႜဳင္ ဗုဪေလၝာ၀္စုိပ္ ဌာန္ပန္ဌာန၀ြံမၢး နကုဪသဒၶါစုိတ္ဂွ္ ယ၀္စုတိ စုိပ္ဘ၀ပလုိက္မၢး ႀကက္ဂြံအာစုိပ္ သုဂတိဘုံရ အာနန္`´
(မဟာပရိနိဗၺာနသုတ္)
၀င္အလာံသာသနာ
အလာံဟုီဂွ္ ဗြဲမဂႜဳိင္ ပုိယ္မႝိဟ္တံ သုင္ေစာဲတၜ ပၬဲအရာသဘင္ အခုိက္ကႝာေယန္သႝာင္ နာနာသာ္ရ။ အလာံဂွ္ ဒွ္သေကၤတ မေထက္ကုဪစၞတ္သမၱီစတုဲ ပၬဲအရာကေမႜာန္ ပေရင္ဍဳင္ကြာန္ကုီ၊ ဿအရာမေကႜာန္ ပေရင္ဘာသာ သာသနာကုီ ပတူတၜအလာံ ညံင္မဟုီလၜပၱီကုဪ ပရိသာတ္ဂမႜဳိင္ကုီရ။
ပုိယ္ဂြံဆုဪ ေကတ္အလာံ နာနာသာ္ ပၬဲကုဪပစၥဳပၸန္ဏံ သၞးဟြံေသင္ ရံင္အာကု္၀င္ဗုဒၶဘာသာပုိယ္မၢး ပေရာပရာ အလာံဂမႜဳိင္ ဗြဲမခုိင္ကႜဳိက္ ထမံက္ထ႟းကႜဳင္ လ၀္ႏြံမံင္ရ။
ႏူကုဪအခိင္ကႜာေတံ ပၬဲကုဪဍဳင္အိႏၵိယ ဒဒွ္ရညးတံ ရပ္စပ္သုင္ေစာဲတၜမံင္င္ အလာံနာနာသာ္ကုီဂွ္ ရံင္အာကုဪ လိက္၀င္တုဲ ဂြံတီေကတ္မာန္ရ။ ရံင္အာကုဪသာဓက ပၬဲလိက္၀င္တံမၢး ရပ္စပ္သုင္ေစာဲ တၜမံင္အလာံ အယာံမာတ္ပုိယ္ မႝိဟ္သၞးဟြံေသင္၊ ႓ုိန္ရေဒ၀တၜဂမႜဳိင္ မႝဳံကုဪဣဒၶိအာႏုဘၜ မေဇႝာ္တံေလ၀္ ရပ္စပ္သုင္ေစာဲတၜမံင္ အလာံကုီဂွ္ ဂြံတီေကတ္ရ။ သၞိင္အိန္ သုီကုဪေဒ၀တၜ မဒွ္ကၬဳိပ္သၠဳိပ္ဂမႜဳိင္တံေလ၀္ ညးတံႏြံတၜကုဪအလာံအုိတ္ရ။
အလာံတံဂွ္ ရပ္စပ္သုင္ေစာဲတၜ ပၬဲကိစၥေကင္ကာ ေဇႝာ္ေဇႝာ္မြဲရ။ ရံင္အာကုဪ ဥပမာသာဓကမၢး ဂႝက်ာ္ မဟာမာယာေဒ၀ီ (မဒွ္မိတႜှမႝဳံကုပုိန္က်ာ္ႀတဲ) အေဃာကာလမစၜအာ ဍဳင္မိတိမဇကု သြက္ဂြံသႜးဂႜံဂ၀္ဂွ္ အလုံမြဲဂႜံင္ တရၜ ဍဳင္ကပၸိလ၀ွ္ ကုဪ ဍဳင္ေဒ၀ဒဟဂွ္ ကယ်ဳိင္ကယ်၀္ ပေလ၀္ပေလတ္လ၀္ နကုဪေဇႝာ၀္အလာံဂမႜဳိင္ရ။ သြက္ဂြံ ဒုင္တႜဳင္ တႜှမႝဳံကုပုိန္က်ာ္ႀတဲ မြဲဟာန္ေကုာံ ခမှသင္ မဒွ္ကြးက်ာ္ဂမႜဳိင္တံဂွ္ ပရိသာတ္မွာဇန္ ဂမႜဳိင္တံ သုိင္ခႝံလ၀္ ကႝာထးမၝဳဪ သုီကုဪပတၜလ၀္ အလာံဂမႜဳိင္ဂွ္ေလ၀္ ဂြံဆုဪေကတ္ ဿလိက္၀င္ရ။
ကာလခမှၿဗၜ သဃၤမိတၱာ မဒွ္ေဒံမဟိႏၵေထရ္ မကညဒုင္နင္ ကႝာင္ၿဇဲမဟာေဗာဓိဂွ္ အလုံမြဲဂႜံင္တရၜ ဍဳင္အိႏၵိယ ေတံကုီ သုီကုဪလၸာ္ ဍဳင္သိင္ဃုဪ (သှရိလကၤာ)ဏံ ၿပဳေၿပင္စှေရင္လ၀္ နကုဪေဇႝာ၀္အလာံဂမႜဳိင္တုဲ ဒုင္တႜဳင္ သၸေ႐ွ္ေသွ္ရၜဂၜကုဪ ကႝာင္ၿဇဲမဟာေဗာဓိရ။ အတုိင္မဟာ၀ံသ မထမံက္ထ႟းလ၀္ ကာလသၞိင္ ဒု႒ဂါမဏိ သႜဳိင္ဓာတ္က်ာ္ သုိင္ခႝံက်ာ္ မဟာေစတှ ဿကုဪဍဳင္ အနဳရာဓပူရဂွ္ သၞိင္ဒု႒ဂါမဏိ တြှဗြဳိင္ေကတ္ ညးသၞတ္ ဗႝတ္မြဲလၝီကုဪဒစာံ(၁၀၀၈)၊ သုီကုဪမရပ္လ၀္ ေဇႝာ၀္အလာံ မႝဳံကုဪအရံင္ နာနာသာ္တုဲ သၸေ႐ွ္ေသွ္႐ၜဂၜ က်ာ္မဟာေစတှရ။
ရံင္ေကတ္ကုဪသာဓကတံဏံတုဲ ေဇႝာ၀္အလာံဂမႜဳိင္တံဂွ္ ဒွ္သေကၤတ သြက္ဂြံသၸေ႐ွ္ေသွ္ရၜဂၜ သြက္ဂြံလဟိင္စုိတ္ မွာဇန္တံ သြက္ဂြံညှသာ သၞဟ္သၞန္ေကုာံေရင္သကအ္ မဒွ္ရ။ ရံင္ကုဪအေခတ္အဆက္ဆက္၊ ေယန္သႝာင္ အခုိင္ကႝာအဆက္ဆက္၊ မရပ္စပ္သုင္ေစာဲကႜဳင္လ၀္ အလာံသာ္၀ြံတုဲ ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာ ညးတကအ္ သိင္ဃုဪဂမႜဳိင္္တံ ရန္တၞံကုဪ ဗုဒၶသာသနာ ဂြံေဇႝာ္ေမာ၀္ကုီ၊ ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာဂမႜဳိင္ ဂြံညှသာ သၞန္သၞန္ကုီ လ၀္စုိတ္သာ္ဏံတုဲ ေကႜာန္ဗဒွ္တုိန္ အလာံသာသနာရ။ ေကာန္ဂကူဗုဒၶဘာသာ ညးတကံသိင္ဃုဪတံဂွ္ ဒွ္ညးမကတုဪေကႜာန္ အလာံသာသနာ ဗြဲကုိပ္ကႜာအုိတ္ရ။ ဿေအဒှ (၁၉) ဗြ၀္ကႜံ ဗြဲႀကၜဏံ ကၬဳိပ္သကုိပ္ ဗုဒၶဘာသာ တႜပညာ မဒွ္ခမှခ႐ွ္ဂမႜုိင္ ဒက္ပတန္တုိန္ ဂေကာံမြဲ ေကာ္ဂး ``ဂေကာံကမၼတှေကာလမၺ´´ရ။ ညးမတႝီလုပ္ ဿကုဪဂေကာံဏံဂွ္ တႜဪပုိန္မဟာေထရ္ ဟိကၠဒုေ၀သဋသုမဂၤလ (ဥကၠ႒)၊ တႜှပုိန္ မိေဂတၱဳ၀ေတၱဂုဏနႏၵ၊ ေမစ္သ္ဒါန္ကာရ၀္ေလတ္ ေဟ၀၀ိထရဏ၊ မုဟႏၵိရမ္ ေအ ပှ ဓမၼဂုဏ၀ၯန၊ ၀ှလိယံ ေဒေအပ႐ူ၊ ခ်ာလ္ လာသ္ ေအ ေဒ သိလ္၀ ေအန္ ေအမ္ ဖာနေႏၵာေပတာ ေဒအပ႐ူ အုက္(ခ်္) ၀ှလယာန္ ပါနေႏၵာ၊ ခါရေလတ္ပုဇိထဂုဏ၀ၯန (ညးေရင္တႜဳင္ဖုဪ)။
သၸဟုိတ္ကုဪ တၝဲေ၀သာခ သဘင္ပသာ္ေပင္ (တၝဲက်ာ္ႀတဲတန္ပဋိသႏၶိ၊ တၝဲဒွ္က်ာ္၊ တၝဲသၸပရိနိဗၺာန္) မေကႜာန္ဗဒွ္ ဿကု္သႝာံခေရတ္ (၁၈၈၅) တုဲ ဒက္ပတန္လ၀္ ဂေကာံကမၼတှ၀ြံရ၊ ဒွ္မံင္အေခတ္ ေအင္ဂလိက္တံ အုပ္ဓုပ္ ပုိင္ၿပှလ၀္ ဍဳင္သိင္ဃုဪတုဲ ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာတံ ဒွ္မံင္သၞ၀္တဲ ေအင္ဂလိက္တုဲ ဟြံဂံင္ေကႜာန္ ဗႜးဗႜး႓း႓းရ။ ဟုိတ္နဴကုဪဂေကာံကမၼတှဏံ ကတုဪဒွ္ကႜဳင္တုဲ ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာတံေလ၀္ ကလိုက္ကၞဳဪတုိန္ တႝဟ္န ေကႜာန္ဗဒွ္ သဘင္ေ၀သာခ ဗြဲမသႜးပြးရ။ ဂကူေအင္ဂလိက္တံ ဂြိင္ေဖက္ ဍဳင္ကြာန္႐ုသံင္တုဲ မံင္ဟြံဂြံ ဒးကုဪအေခါင္ လေလာင္ႀတးဏာ တၝဲေ၀သာခ (ပသာ္ေပင္) မၢး ဒွ္တၝဲသႜးပြးရ။
အလာံသာသနာ၀ြံ ေကႜာန္ဗဒွ္လ၀္ တကုဪအရံင္ (၆) သာ္ ဗြဲအတုိင္သၞ၀္ဏံရ။
(၁) အရံင္နှလာ = သာ္ဍဳီ ၊ (သာ္ေသႝင္ေတၝက္)
(၂) အရံင္ပှတ = သာ္ဍာ္မိတ္
(၃) အရံင္ေလာဟိတ = သာ္ဍာဲဗေကတ္
(၄) အရံင္ႀသဒါတ = သာ္ဗု
(၅) အရံင္မေဥၨႆထ = သာ္ကၜခေဍာင္ (သာ္ခ်ဳီ)
(၆) အရံင္ပဘႆရ = သာ္ႏွၜရၜ (အရံင္မႏွၜရၜတၜ ကုဪ အရံင္မသုန္သာ္ မဟုီကႜဳင္တုဲ)
က်ာ္ႀတဲ မစုိန္ဒွ္တၜ အာစာမႝိဟ္ေဒ၀တၜ မဒွ္ႀတဳံတႜပါရမှ ပုိင္ၿပှလ၀္ လက္သဏ္ႀတဳံ (၃၂) မတြံဂး မဟာပုရိသ လကၡဏ၊ ေကုာံ လက္သဏ္သၞတ္ (၈၀) မတြံဂး အသှတိအႏုဗ်ဥၨန သာ္၀ြံ ထမံက္ထ႟းလ၀္ ဿကုဪသုတၱႏၱ ပိဋကရ။ အရံင္ႀတၜသာ္၀ြံ ပုိယ္ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာဂမႜဳိင္ စၞတ္သမၱီလ၀္ နဒဒွ္သာ္အရံင္ မၿပဲၿပဲ မတၞးတိတ္ကႜဳင္ နဴကုဪ ခႏၶကာယက်ာ္ႀတဲရ။
႐ုဲစွ္ေကႜာန္ဗဒွ္လ၀္ အလာံသာသနာ နကုဪအရံင္ႀတၜသာ္ဏံဂွ္ ေထက္ႀကဳိက္မံင္ေဏာင္ သာ္၀ြံ ဂေကာံကမၼတှ ေကာလမၺတအ္ တုပ္စုိတ္သၸစၞတ္ သမၱီအုိတ္ရ။ အလာံသာသနာ မတုပ္လ၀္စုိတ္ဏံဂွ္ ဗြဲကုိပ္ကႜာအုိတ္ ထမံက္ထ႟း သၸၿပာကတ္ကုဪ ပရိသာတ္မွာဇန္ဂမႜဳိင္ ဿကုဪလိက္ပ႐ုိင္ မႝဳံယၞဳ `သရသ၀ိသႏၵရသ´ ဿကုဪသႝာံခေရတ္ (၁၈၈၅)၊ ဂိတုႚၿဗၜ (၁၇) ဂွ္ရ။ ပရိသာတ္မွာဇန္ ေကာန္ဗုဒၶဘာသာတံ ဂြံဆုဪေကတ္ အလာံသာသနာ မႝဳံကုဪအရံင္ႀတၜသာ္ မသၸလ၀္စႝး လ်းက်ာ္ႀတဲႀတၜသာ္ ဗြဲကုိပ္ကႜာအုိတ္ဂွ္ ပတၜလ၀္ ဿကုဪဘာ ဒိပဒုတၱရာမ၊ ကတၱေဟန မႝဳံမံင္ဇေရင္ ဍဳင္ေကာလမၺ (က၀္လာမ္ေဗာ) ရ။ တၝဲစပတၜလ၀္ အလာံသာသနာဏံဂွ္ ဒွ္တၝဲေ၀သာခ တၝဲသှဂိတုပသာ္ေပင္ ဿကုဪခေရတ္ (၁၈၈၅)၊ ဂိတုေမ (၂၇)။ တႜှပုိန္မဟာေထရ္ မိဂတၱဳ၀ေတၱဂုဏနႏၵဂွ္ ဒွ္ညးမစပတံ ပတူအလာံသာသနာ၀ြံ ကႜာအုိတ္ရ။
ဿကုဪသၞ၀္တဲ ဂကူေအင္ဂလိက္တံ မအုပ္ဓုပ္လ၀္ဂွ္ေဟင္ ေကာန္ဂကူဗုဒၶဘာသာ ညးတကအ္သိင္ဃုဪတံ ေကႜာန္ဗဒွ္သဘင္ တၝဲေ၀သာခ သုီကုဪမပတူလ၀္ အလာံသာသနာ မေကႜာန္လ၀္တၞိတုဲ ဒွ္သာမယခုိဟ္ တၝဲေတၞင္ သာ္၀ြံစၞတ္သမၱီ တၜအုိတ္ရ။ ပဟုိတ္နဴကုဪ ကသပ္ဂႝန္ နဴကုဪေကာန္ဂကူ အေမရိကာန္မြဲ မႝဳံယၞဳ ေဟန္ရှ သတိလ္အ၀္လ္ကတ္ တုဲ (ညး၀ြံ နဴဘာသာခေရတ္ယွာန္ဂွ္ ၿပံင္လုပ္ဒဒွ္ေကာန္ ဗုဒၶဘာသာမြဲတုဲ ဒွ္ညးမစပတံ ခ်ှဒရာင္ ေစႝာန္ထ႟းကုဪဂႜံင္တရၜ ပေရင္ပညာ ဗုဒၶဘာသာ ဿကုဪတကအ္သိင္ဃုဪ) အလာံသာသနာ နဴကုဪဗုီၿပင္ေႀတံဂွ္ ၿပံင္လွာဲပေလ၀္ေကႜံ ဗႝတ္ညိညရ။ အလာံသာသနာ မေကႜာန္လ၀္ကႜာဂွ္ ဒွ္မံင္ဗုီၿပင္ အ၀ဲဗႝတ္ဗ႟တ္ ဇမႜိင္ ဂႜိင္ေလာန္တုဲ ကာလေကႜာန္ဗဒွ္ သဘင္မြဲမြဲမၢး ဂြံရပ္က၀ၚဏာဂွ္ တင္၀ါတ္ဂါတ္ ႏြံမံင္ကုီရ၊ ဟုိတ္ဂွ္ရ- ေဟန္ရှသတိလ္အ၀္လ္ကတ္ ဂြံညာတ္ေကတ္တုဲ ကုဪကသပ္ဂႝန္ သြက္ဂြံပေလ၀္ ဗုီၿပင္အ၀ဲဗႝတ္ဗ႟တ္ မတုပ္သၞဟ္ကုဪ အလာံကၞိန္ဍဳင္ရ။
အတုိင္ညးေတံ ကုဪကသပ္ဂွ္ ခမှသင္ဂမႜဳိင္ေလ၀္ တုပ္စုိတ္ ထံက္ဂလာန္အုိတ္ရ။ အလာံသာသနာ မကေလင္ ပေလ၀္လ၀္ ဗႝတ္ဗ႟တ္ဂွ္ မြဲေလွ္ပႜန္ သၸၿပာကတ္ ထမံက္ထ႟းဏာ ဿလိက္ပ႐ုိင္ `သရသ၀ိသႏၵရသ´ ဿကုဪသႝာံ ခေရတ္(၁၈၈၆)၊ ဂိတုႚၿဗၜ (၈) မဒွ္ရ။ ဿကုဪတၝဲသှ ဂိတုပသာ္ေပင္ ခေရတ္ (၁၈၈၆) ဂွ္ ပတူတၜအလာံ မကေလင္ ပေလ၀္လ၀္တၞိ ဂွ္ရ။ အလာံသာသနာ မကေလင္ပေလ၀္လ၀္ ဏံေဟင္ စုဪကုဪအခိင္လၞဳဟ္ ပုိယ္ဂြံဆုဪေကတ္ ဿသဘင္ေကင္ကာ စပ္ကုဪဗုဒၶဘာသာရ။
ပဟုိတ္နဴကုဪ အ႐ုီဗင္ အနာဂါရိကဓမၼပါလ ကုဪ ေဟန္ရှသတိလ္အ၀္လ္ကတ္ ပတိတ္တၜၿဇဟတ္တုဲ ဿကုဪခေရတ္ (၁၈၈၉) ဂွ္ ဿကုဪဍဳင္ဂ်ပါန္ေတံေလ၀္ စသုင္ေစာဲတၜ အလာံသာသနာ ႀတၜအရံင္ဏံကုီရ။ မြဲအဆက္ဓ၀္ ဿကုဪဍဳင္မန္ဗၞာေလ၀္ စသုင္ေစာဲကႜဳင္အုိတ္ရ။ မြဲအဆက္ကုဪမြဲအဆက္ ဟုိတ္နဴရပ္စပ္ သုင္ေစာဲကႜဳင္တုဲ အခိင္လၞဳဟ္ အလုံေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာ မႏြံမံင္ဿဂႜးတိဏံ သုင္ေစာဲတၜမံင္ အလာံသာသနာ နကုဪစႝး လ်းအရံင္ က်ာ္ႀတဲ ႀတၜအရံင္ဏံရ။
ဗြဲႀကၜ အလာံသာသနာဏံ ဂြံသၸစၞတ္သမၱီ အလုံေကာန္ဗုဒၶဘာသာ ဿဂႜးတိဏံဂွ္ ပဟိုတ္ကုဪ ပါေမာကၡ ဂ်ှပှ မာလလေသကရ ရ။ ညး၀ြံ ဒွ္ဥကၠ႒၊ ဒွ္ညးမဒက္ပတန္လ၀္ ဂေကာံဒဗလ်ဴေအဖ္ဗှ (ဂေကာံဗုဒၶဘာသာဂႜးတိ) မဒွ္ရ။
ကိစၥစပ္ကုဪ အလာံသာသနာဂွ္ ပါေမာကၡ မာလလေသကရ ပတုိန္ထ႟းလ၀္ ဿကုဪသဘင္ေကာံဓ႐ုီ ဒဗလ်ဴေအဖ္ဗှ မေကႜာန္ဗဒွ္တၜ ဿဍဳင္ကာႏၵှ (ဒႝာဲဓာတ္ေငၝက္က်ာ္တန္တၜ) တကအ္သိင္ဃုဪ ဿသႝာံခေရတ္ (၁၉၅၀)၊ ဂိတုေမ (၂၅) ဂွ္ရ။ ညးစႝးမတုိန္စုိပ္ သဘင္ေကာံဓ႐ုီဏံဖအုိတ္ ကလိဂြံတင္တုပ္စုိတ္ ကိစၥအလာံသာသနာ ပါေမာကၡ မာလလေသကရ မပတုိန္ထ႟းလ၀္ဂွ္ရ။ ပပတံနဴဂွ္တုဲ အလုံမြဲဂႜးတိ သၸစၞတ္သမၱီ အလာံသာသနာ မေကႜာန္ ဗဒွ္လ၀္ နကုဪအရံင္ႀတၜသာ္ဂွ္ရ။ အလာံသာသနာဂွ္ ဒွ္သေကၤတ သြက္ေကာန္ဗုဒၶဘာသာဂမႜဳိင္ ဂြံညှသာသၞဟ္သၞန္ မြဲကေရာံမြဲစြံ။ ဟုိတ္ဂွ္ရ- အလာံသာသနာ၀ြံ တႝီလုပ္လၞိဟ္ အရာကိစၥေဇႝာ္ေဇႝာ္ မြဲက႑ သြက္ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာတံရ။
ပြမပတူ အလာံသာသနာဂွ္ ဒွ္ဟုိတ္ မထမံက္ကုဪ႐ုပ္ရၜ ညံင္ေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာဂမႜဳိင္ ဂြံဗွ္ဗႝဳဟ္ေကတ္ သာသနာက်ာ္ကုီ၊ ဒွ္ဟုိတ္သာသနာ ဂြံေဇႝာ္ေမာ၀္ကုီတုဲ အလုံေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာ ေထက္ကုဪဒးသၸ ေ႐ွ္ေသွ္ ရၜဂၜ၊ ေထက္ကုဪဒးပတူလ၀္ ဒႝာဲမသႜဳင္ၿပဲ၊ ေထက္ကုဪဒးစြံပတန္လ၀္ ညံင္ရၜအလာံကၞိန္ဍဳင္ကုီရ။
နဲဇိင္ဖ်ပ္ ရပ္စပ္သုင္ေစာဲ အလာံသာသနာ .........
ကာလဇိင္ဖ်ပ္ အလာံသာသနာမၢး အ၀ဲေဇႝာ္ကုဪဒွ္၊ အ၀ဲေဍာတ္ကုဪဒွ္ ဗြဲဇမႜိင္ ဗြဲလနင္ ညံင္ရၜဗႝတ္ဗ႟တ္ အလာံကၞိန္ဍဳင္ကုီ ဒးေကႜာန္ေထက္ရ။ ကာလဇိင္ဖ်ပ္အရံင္မၢး သာ္အရံင္သၸပတံနဴ အရံင္နှလာ (သာ္ဍဳီ ၊ သာ္ေသႝင္ေငၝက္) တုဲ မသုန္သာ္အတုိင္ေလၞင္ မေစႝာတ္ထ႟းလ၀္လတူေတံဂွ္ ဗြဲဇမႜိင္ ဇိင္ဖ်ပ္တုဲ သာ္အရံင္ႏွၜရၜ မရနဳက္ကုဪႀတၜဂွ္ ဗြဲလနင္ ဇိင္ဖ်ပ္တၜညိ။
ကာလဒက္ပတုိန္ ပတူအလာံမၢး အရံင္သာ္နှလာ (သာ္ဍဳီ) ဂွ္ ဒးဒွ္ကႜာ ဒးႀကပ္ကုဪတုိင္အလာံဂွ္တုဲ သာ္အရံင္ႏွၜရၜ မြဲလၸာ္ေတံေလ၀္ သာ္ဍဳီဂွ္ ဒးမံင္လတူ၊ သာ္ကၜခေဍာင္ဂွ္ ဒးဒွ္လၸာ္သၞ၀္ရ။ တုပ္နဲသာ္ဂွ္ရ- ကာလဒက္ လကဲေဖ်ံ ကုဪဇုက္မၢး သာ္ဍဳီဂွ္ေဟင္ ဒးစုက္မံင္ကုဪဇုက္ဂွ္ရ။
ကိစၥေထက္ကုဪ ဒးပတူအလာံသာသနာ .....
- ဗြဲေတၞင္ ဿကုဪတၝဲက်ာ္ဒွ္ (၀ါ) တၝဲေ၀သာခဂွ္ အလုံေကာန္ဂကူ ဗုဒၶဘာသာတံ ေထက္ကုဪဒးပတူ အလာံသာသနာ ဿအ႐ွာံက်ာ္၊ အ႐ွာံဘာ၊ ဿဂတမုက္သၝိအုိတ္ရ။
- ေကႜာန္ဗဒွ္သဘင္ စပ္ကုဪဗုဒၶဘာသာ မပတံကုဪသဘင္က်ာ္၊ သဘင္လလးသၝာကထုိန္၊ သဘင္ပ၀ါရဏာ၊ သဘင္ေကာံဓ႐ုီသင္၊ သဘင္သၞာန္သြဟ္လိက္၊ သဘင္ပူဇၜဓ၀္ပဌာန္ သာ္၀ြံ ဒးပတူ အလာံသာသနာ ေထက္ရ။
- ဿေကင္ကာ မပတံက၀ၚက်ာ္၊ ပူဇၜဂုဏ္စရာဲ ခမှသင္၊ က၀ၚနဳင္မၝဳိလ္၊ က၀ၚအလံင္ထပုိယ္ ပယ်င္ တံေလ၀္ ေထက္ကုဪ ရပ္က၀ၚဏာ အလာံသာသနာကုီရ။
- ဿကုဪအ႐ွာံက်ာ္ကုီ၊ ဿကုဪအ႐ွာံဘာကုီ ေထက္ကုဪပတူလ၀္ အလာံသာသနာလၞဳိန္တုဲ ဿကုဪသၝိေလ၀္ လတူသၝိက်ာ္ (သိင္က်ာ္)တံဂွ္ အလာံသာသနာ အ၀ဲေဍာတ္ေဍာတ္ ပတူလ၀္လၞဳိန္ေထက္ကုီရ။
ဟဂပ္၀္သုင္ေစာဲ အလာံသာသနာ......
- အလာံသာသနာဂွ္ မပတံကုဪ ပြမလးလတူခုင္၊ ပြမသၸယာတ္လးဂဇအ္၊ ယာတ္လးသတိက္၊ ပြမသၸယာတ္ ဇုိတ္မုက္၊ ယာတ္ဇုိတ္တဲ၊ ပြမေထာံပရးလ၀္ ဒႝာဲဟဂပ္၀္တံဂွ္ သဒးေ၀င္ပဲါအုိတ္ရ။
- ကိစၥစပ္ကုဪ ဗုဒၶဘာသာ၊ စပ္ကုဪက်ာ္၊ ဓ၀္၊ သင္ ေဟင္ သုင္ေစာဲပတူ အလာံသာသနာညိ၊ သအာင္နဴေကင္ကာ က်ာ္ဓ၀္သင္တုဲ သုင္ေစာဲ အလာံသာသနာ ဟြံေထက္ရ။
အလာံသာသနာ မဒွ္သေကၤတ သာသနာတႜှမႝဳံကုပုိန္က်ာ္ႀတဲဂွ္ ကုဪဂြံတန္တၜ ဟှသ၀၀္မံင္ ဿဗလးအာကာသ ဇၞာပ္ဇၞာပ္ဒုိဟ္မာန္တုဲ သာသနာတႜှမႝဳံကုပုိန္က်ာ္ႀတဲ ႀသ၀္-- ကုဪဂြံတန္တၜ လုကၜအဓာန္ မဂႜိင္ေသၝာဲမာန္ညိ။ ။
ခ်ဴပတုိန္ထ႟း .... မင္ေဃာလြှ (ဍဳင္လၞဳိင္)
ၿပကုိဟ္နိႆဲ း The Buddhist Flag, by Sanath Nanayakhara
Published by W.F.B Dhammaduta Activities Committee, 1992
ဂကူမန္ ကုဪ ဗုဒၶဘာသာ
ဂကူမန္ ကုဪ ဗုဒၶဘာသာ၀ြံ အရာလုဪရံင္ရံင္ ဗုဪလုဪလၝတ္လၝတ္ ဗုီလုက္စုက္ ေကႜာံဍတၜေရင္သကအ္ဂွ္ ဂြံဆုဪေကတ္ ဇၞာပ္ဒႝာဲရ။ ခ်ဴပေရာ၀င္ ေကာန္ဂကူမန္မၢး ပေရာဗုဒၶဘာသာ ဟၞဲဟြံတုဲ။ ခ်ဴပေရာ၀င္ ဗုဒၶဘာသာေလ၀္ ပေရာဂကူမန္တအ္ဂွ္ ခႜန္စြံလ၀္ဟြံဂြံရ။ ၀င္ပေရာ ဗုဒၶဘာသာလုဪရံင္ရံင္ ဒႝာဲလၝဳဪတအ္ဂွ္ ပေရာဂကူမန္ မြဲဒကုတ္မြဲဒကၜ သဒးတီႝ လုပ္လၞိဟ္လၞဳိန္ရ။ ညံင္ရၜအေရ၀္ ညးတမႜာတံ မဟုီသၢးစ ``႓ုဪဟြံပါ သြ႐ွ္သာဟၞဲ´´ကုီရ။
ဗုဒၶဘာသာဂွ္ ဒွ္အရာ မထမံက္ထ႟း သႜဳင္ပတုိန္ကဆံင္ လိက္ပတ္ဘာသာ ေယန္သႝာင္ ေကာန္ဂကူမန္ တအ္ရ။ မြဲသာ္ပႜန္- ဟုိတ္နဴ အေစာံစရာဲ ဂကူမန္တံ ပတိတ္ကႜဳင္ၿဇဟတ္ မင္မြဲထိင္ဒက္ကႜဳင္ အဆက္ဆက္တုဲ သာသနာ ဗုဒၶဘာသာ ဂြံဂုဪလဟုဪ ဗ်ာပ္ႀတးကႜဳင္မာန္ ကုီဂွ္ေလ၀္ ဒွ္မံင္အဓိက မြဲက႑ကုီရ။
ဗုဒၶဘာသာ၀ြံ တၝဲဏံကေလင္ သၝှဂႜိပ္မၢး (၂၅၅၀) သႝာံၿပင္ ဂြံေသွ္ေသၞဟ္ ဂုဪလဟုဪ တၜတက္မာန္ မံင္ဏီဂွ္ ကေလင္ရံင္၀င္ေႀတံမၢး ဒးဒုင္တတ္ထပၚကႜဳင္ အႀကာတင္၀ါတ္ဂါတ္ ဗြဲမဂႜဳိင္ဂႜင္ ဂြံဆုဪေကတ္မာန္ရ။ ကာလလ ေဆာ၀္ အေခတ္သၞိင္ၿပဲ သၞိင္လ်ဳင္ပေတွ္ သာသနာဗုဒၶမၢး ၿဇဟတ္ဂုဪလဟုဪ စုိပ္ေကႝာတ္အေထာတ္ မာန္တုဲ ကာလ လေဆာ၀္ ဒွ္လက္ထက္သၞိင္ မိစၦာဒိ႒ိ ဟြံလ်ဳင္ပေတွ္ သာသနာဗုဒၶမၢး သာသနာ ညံင္ကုဪႀကပ္ေကႜံကႜက္ ေကင္ဒွ္ ကႜဳင္ႏြံကုီရ။ ဗုီလုဪဟုီဟုီရေလ၀္ ၀င္သာသနာ အတိက္ဂွ္ ဒွ္အ႐ုီဗင္ ထံက္ပင္ နဒဒွ္ပညဳင္ဂႜံင္ သြက္ေကာန္ ဗုဒၶ ဘာသာ အနာဂတ္ဗြဲႀကၜေရာင္။
(၁) သာသနာစုိပ္ ဍဳင္မန္ရာမည အလန္ပထမ
ေဗာဓိသတ္ ေကာန္သၞိင္သိဒၶတၱ၀ြံ ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)၊ တၝဲသှဂိတုပသာ္ေပင္၊ တၝဲဗုဒၶ၀ါ၊ (ဗှသှ - 589) ဂွ္ ကလိဂြံ သဗၺညဳတညာဏ္၊ သယမၻဴတညာဏ္တုဲ အာစုိပ္ဒဒွ္က်ာ္ ဿသၞ၀္တမ္ၿဇဲေဗာဓိရ။ က်ာ္ႀတဲအာစုိပ္ဒဒွ္က်ာ္တုဲ ဿမရနဳက္ကုဪ ထပွ္သတၱဟ အေဃာက်ာ္ႀတဲ သၸဒတၜဒၞံင္ ဿသၞ၀္တႝံဗေပင္ဂွ္ ေကာန္ဂကူမန္ သၞာဗႝိက္ေကာကုဪေဒံ႓ါ မႝဳံယၞဳ `တပူ´ကုဪ`တဗ၀္´ (တဖုႆ၊ ဘလႅိက) ဇာတိနဴရး ရာမညဥကၠလာပ ဍဳင္အသိတဥၨန ေကာ္ ေပါကၡရ၀တှဂွ္ အာစုိပ္ကူဗႝိက္ ဿရးမဇၨ်ိမေဒသ (အိႏၵိယ) ေတံတုဲ ကလိဂြံဗုဪေလၝာ၀္ တႜှမႝဳံကုပုိန္က်ာ္ႀတဲ ကႜာအုိတ္ရ။ တပူကုဪတဗ၀္ ေကာကုဪေဒံညး႓ါ ဂြံဒုင္ဂုိင္ေကတ္ ေဒြ၀ါစိက သရဏဂုဏ္ မတြံဂး ``ဗုဒၶံ သရဏံ ဂစၧာမိ၊ ဓမၼံ သရဏံ ဂစၧာမိ´´ ေရာင္။ အခိင္ဂွ္ ဟုိတ္နဴ `သင္´ ဟြံကတုဪဒွ္ဏီတုဲ သံဃံ သရဏံ ဂစၧာမိ ဟၞဲဏီရ။ သတ္ဗြဲဇာတ္မႝိဟ္မၢး ေကာန္ဂကူမန္ တပူကုဪတဗ၀္ ဂြံဗုဪေလၝာ၀္ ဆုဪက်ာ္ႀတဲ ကႜာအုိတ္၊ ဂြံဒွ္ဥပါသကာ ကႜာအုိတ္ေရာင္။ သၸပတံနဴ အခိင္ဂွ္တုဲ ဂကူမန္ပုိယ္ နဒဒွ္ ဂကူလ်ဳင္ပေတွ္ ေ႐ွ္ေသွ္ဗုဒၶဘာသာ ေဏာင္ဂွ္ လလာင္တမ္ည၀္အာ စုဪကုဪဍဳင္သြ၀္၊ ဍဳင္ၿဗဳီေတံရ။
နဴဂွ္ က်ာ္ႀတဲဒုင္ကုဪ ဓာတ္ေသာ္ဂမ်ဳိင္ ဒစာံတႝဳင္တုဲ ညး႓ါေကာကုဪေဒံ ေရင္တႜဳင္ဖ်ၜနင္ ဍဳင္မန္ရာမည ဥကၠလာပရ။ သၞိင္မန္ဥကၠလာပ၊ တပူတဗ၀္ ေကုာံ ခမှရသိ ခ႐ွ္ေကာန္ဂကူမန္ ညးဍဳင္ရးရာမည ဥကၠလာပ ဂမႜဳိင္ ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၀၃)၊ ဂိတုဖ၀္ရဂုိန္ေပင္၊ တၝဲၿဗၜဗတိ (ဗှသှ - 588) ဂွ္ ဒက္ပတန္လ၀္ က်ာ္ေစတှလဂုင္ ဿလတူကၬဟ္ဒုဪ သိဂၤုတၱရဂွ္ရ။ စုဪကုဪလၞဳဟ္တၝဲဏံ ဇၞာပ္ဇၞာပ္စုိပ္ဂိတု ဖ၀္ရဂုိန္ေပင္မၢး ညးတံေကႜာန္သဘင္ က်ာ္လဂုင္ေရာင္။ ဣဏအ္၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ကႜဳင္ ဍဳင္မန္ရာမည အလန္ပထမေရာင္။
(၂) သာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္ဒုတိယ
ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၁၁) ၊ (ဗှသှ - 581) ဂွ္ ဟုိတ္နဴ မွာေထရ္ဂ၀မၸတိ ကညနိမန္တုဲ အေဃာက်ာ္ႀတဲ ကလိဂြံ (၈) ၀ွ္ဂွ္ မြဲဟာန္ေကုာံတႜအ႐ွန္ (၅၀၀) ကညကႜဳင္ ဍဳင္မန္ရာမည သု၀ဏၰဘူမိရ။ အခိင္ဂွ္ သၞိင္မန္တိႆဓမၼ သှဟရာဇာ ဒုင္သဇုိင္တုဲ သုိင္ခႝံကႝာထး ဖာပ္သင္တုဲ က်ာ္ႀတဲတြံဓ၀္ ထပွ္တၝဲ ထပွ္ဗတံေရာင္။ ဿအရာတြံဓ၀္၀ြံ အခိင္တၝဲမၢး အလုဪဇကုက်ာ္ႀတဲ တြံဓ၀္တုဲ အခိင္ကာလ ဗတံမၢး နဒဒွ္ဗုဒၶနိမိတ္ တြံဓ၀္ရ။ သၞိင္မန္တိႆဓမၼ သှဟရာဇာ ေကုာံ ေကာန္ဂကူမန္ဂမႜဳိင္ တန္တၜဿ သရဏဂုဏ္ပိတုဲ လၝဳဪအာစုိပ္ဒဒွ္အရှ အုိတ္ရ။ ဣဏံ၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ကႜဳင္ ဍင္မန္ရာမည အလန္ဒုတိယေရာင္။
(၃) သာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္တတိယ
က်ာ္ႀတဲပုိယ္ ကညကႜဳင္ ဍဳင္မန္သု၀ဏၰဘူမိတုဲ ဗြဲႀကၜ ဿမဟာသကၠရာဇ္ (၁၄၈)၊ ဂိတုပသာ္ေပင္၊ တၝဲအငၝာ (ဗှသှ - 544)၊ အေဃာကာလ က်ာ္ႀတဲကလိဂြံ (၄၅) ၀ွ္၊ အာစုိပ္အာယုက္ (၈၀) ဂွ္ သၸပရိနိဗၺာန္ ဿဍဳင္ ကုသိနာရာံရ။ က်ာ္ႀတဲသၸပရိနိဗၺာန္တုဲ ဿဂိတုပသာ္ (၅) ေစြက္ဂွ္ စံင္ဥတုဇကလာပ္တုဲ ဓာတ္က်ာ္ႀတဲ ေသွ္ေသၞဟ္ ဒၞံင္ဂွ္ ပၚပရအ္တၜအုိတ္ရ။ ေပႝာ၀္ကုဪဓာတ္ဂမႜဳိင္ဂွ္ မွာေထရ္ဂ၀မၸတိ ေရင္တႜဳင္နင္ ဓာတ္ေငၝက္က်ာ္ႀတဲ မြဲတႝဳင္တုဲ ပအပ္ၿပာပ္ကုဪ သၞိင္မန္တိႆဓမၼ သှဟရာဇာ ဍဳင္သုဏၰဘူမိရ။ နဴဂွ္ မွာေထရ္ဂ၀မၸတိ သၸအဓိ႒ာန္တုဲ ဓာတ္ေငၝက္က်ာ္ႀတဲ ဒွ္အာ(၃၃)တႝဳင္ရ။ ဓာတ္ေငၝက္(၃၃)တႝဳင္ဂွ္ သၞိင္ပအပ္ၿပာပ္ကုဪ ဂႝက်ာ္(၃၃) မြဲမြဲတႝဳင္ဇှတုဲ ဂႝက်ာ္တအ္ဂွ္ သႜဳင္ဒက္ပတန္လ၀္ ေစတှတုဲ ေကာန္ဂကူမန္တံ ေ႐ွ္ေသွ္ရၜဂၜတၜ အဆက္ဆက္ရ။ ဣဏံ၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္တတိယေရာင္။
(၄) သာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္စတုတၳ
ဿသာသနာ သႝာံ(၂၃၅)ဂွ္ သၞိင္သှရိဓမၼာေသာက ဒုင္သဇုိင္တုဲ မွာေထရ္ ေမာဂၢလိပုတၱတိႆ အာကၬဳိပ္တုဲ ပတုိန္တတိယသံဂါယန အာစုိပ္ဒတုဲရ။ နဴဂွ္တုဲ - သၞိင္အေသာက ဖေအာ၀္ဗလးဏာ ခမှသင္တံ သြက္ဂြံႀတး သာသနာ ဒစိတ္ဌာနရ။ ေပႝာ၀္ကုဪ ဒစိတ္ဌာနဂွ္ မွာေထရ္ေသာဏ ေကုာံ မွာေထရ္ဥတၱရ ကၬဳိက္ကၬဳိပ္တုဲ ေကုာံ ေကာန္ကြးပိဇကု ဿသာသနာ သႝာံ (၂၃၆) ဂွ္ ကညၿပာပ္စုိပ္ကႜဳင္ ဍဳင္မန္ရာမည သု၀ဏၰဘူမိရ။ အခိင္ဂွ္ ဿဍဳင္ သု၀ဏၰဘူမိ၀ြံ သၞိင္မန္ အေသာကဓမၼရာဇာ ေကုာံ ဂႝက်ာ္ သုဓမၼာေဒ၀ှ အုပ္ဓုပ္ပုိင္ၿပှဍဳင္ရ။ မွာေထရ္ေသာဏ ေကုာံ ဥတၱရ လႝိန္ဗပိန္ေကႜံ လေလာ္လကုိဟ္တုဲ တြံထ႟းကုဪဓ၀္ ၿဗဟၼဇလသုတ္ရ။ နဴဂွ္ ဂကူမန္ ေကာန္ညးဍဳင္ သု၀ဏၰဘူမိတံ အာစုိပ္ဒဒွ္ ေ႐ွ္ေသွ္ဗုဒၶဘာသာ ဗြဲမဇိပ္ဂႜိပ္ ဗုိန္ဇၞအ္တုဲ ခမှႀတဳံ (၃၅၀၀)၊ ခမှၿဗၜ (၁၅၀၀) လုပ္သၸ ခမှဿသာသနာ အုိတ္ရ။ သၸပတံနဴ အခိင္ဂွ္တုဲ သင္ေလ၀္ တန္တၜၿပာကတ္ကႜဳင္ ဿဍဳင္မန္သု၀ဏၰဘူမိရ။ ဣဏံ၀ြံ ဗုီသာသနာ စုိပ္ဍဳင္မန္ရာမည အလန္စတုတၳေရာင္။
ေသၞဟ္နဴဂွ္ ေသာဲေသာဲေၿဗာဲေၿဗာဲ ႏြံတၜဗြဲဂႜဳိင္ဏီ။ နမပတံၿမၜသာ္၀ြံ သာသနာဗုဒၶ စုိပ္ကႜဳင္ဍဳင္မန္ အဆက္ဆက္တုဲ စုဪကုဪတၝဲဏံ ဂကူမန္ပုိယ္တံ နဒဒွ္ေကာန္ဂကူ လ်ဳင္ပေတွ္ ေ႐ွ္ေသွ္တၜ ဗုဒၶဘာသာဂွ္ (၉၉%) ကၬဳိပ္ကႜံ ၿပင္ၿပင္ေရာင္။ မြဲအခိင္ေတံ ဒႝာဲေကာန္ဂကူမန္ ေကင္သၸဒတၜကႜဳင္လ၀္ဂွ္ ခ်ဴေကွ္လ၀္ မပတံယၞဳက်ာ္၊ ယၞဳဘုတ္ဘာတံဂွ္ နကုဪဘာသာရမ်ာင္မန္တုဲ စုဪကုဪတၝဲဏံ ဒွ္သက္သှသာဓက ဗြဲမခုိင္ကႜဳိက္ ပုိယ္ဂြံဆုဪညာတ္ေကတ္ မာန္ရ။ ။
ေဒၢတ္၀တ္ဗုဒၶဘာသာ
ဗြဲသၞ၀္၀ြံ ဆက္ပတုိန္ထ႟းကုဪ ပေရာပရာ ေဒၢတ္၀တ္ဗုဒၶဘာသာ အတုိင္က်ာ္ႀတဲတြံလ၀္ ဿသိဂၤေလာ၀ါဒသုတ္ ေတံေရာင္။
၀တ္ေကာန္ဇာတ္ ဒးပတုဲဿမိမ (၅) သာ္
(၁) ပြမဒးလြှပရာ ဗစဖ်ဳင္ မိကုဪမ႓ါ၊
(၂) ပြမဒးေကႜာန္႓ုိတ္ ကေမႜာန္ေကင္ကာ ဿသၝိမိမ႓ါ၊
(၃) ပြမဒးမင္မြဲ အခုိက္ကႝာ ေတႝာ၀္ဒေတာ၀္၀ံသဂကူ၊
(၄) ပြမဒးဒုင္ဂုိင္ေကတ္ အာဲကၞာဲမဗဗြဲေထက္ႀကဳိက္၊
(၅) ပြမဒးပၚပရအ္ ဇုိန္ပုိန္ကာကုသုိလ္ ကုမိမ႓ါ မစုတိအာတုဲ။
၀တ္မိမ ဒးပတုဲလတူေကာန္ဇာတ္ (၅) သာ္
(၁) ပြမဒးေဆ၀္ဒ၀္ တာဒႝာနဴပြကေမႜာန္ သရာံပါပ္၊
(၂) ပြမဒးေစႝာန္ထ႟းကုဪ ကေမႜာန္ခုိဟ္ဆာဲၿပဲ၊
(၃) ပြမဒးကုဪကတ္ဗေတာန္ ကြတ္ပညာ၊
(၄) ပြမဒးထပ္ကုဪတဲ ဂႜာဲကုဪေကာန္ခအွ္ ေကာန္ခမာန္ မဗဗြဲေထက္ႀကဳိက္၊
(၅) ပြမဒးပၚပရအ္ ဇုိန္ကုဪအာဲကၞာဲ ပုိန္ဟာန္ အခိင္မဗဗြဲေထက္ႀကဳိက္။
၀တ္ကြး ဒးပတုဲလတူအာစာ (၅) သာ္
(၁) တႝဟ္နဂြံဒွ္ေ႐ွ္ေသွ္ ရၜဂၜအာစာ ပြမဒးဒလုိက္ကတုဪ နဴဒႝာဲဂဇအ္ကုီ၊ ပြမဒစးဒုင္တရၜကုီ၊
(၂) ပြမဒးၿပာပ္ ခသှကႜှစ ဇေရင္အာစာကုီ၊
(၃) ပြမဒးကလင္ ဂလာန္အာစာ ဗြဲမေ႐ွ္ေသွ္ရၜဂၜကုီ၊
(၄) ပြမဒးေကႜာန္႓ုိန္ လြှပရာအာစာကုီ၊
(၅) ပြမဒးဂုိင္ ကတ္ဗေတာန္ေကတ္ ကြတ္ပညာ ဗြဲမေ႐ွ္ေသွ္ရၜဂၜကုီ။
၀တ္အာစာ ဒးပတုဲလတူကြး (၅) သာ္
(၁) ပြမဒးေ၀တ္ ဒေလာံဗေတာန္ ေကာန္ကြးဇကု ဗြဲမဒးရးကုီ၊
(၂) အရာမေထက္ကုဪကတ္ဂွ္ ပြမဒးကုဪကတ္ ဗြဲမဒးရး၊
(၃) ပြမဒးဗေတာန္ကုဪ ကြတ္အလုံအုိတ္သုီ၊
(၄) ပြမဒးအပ္ၿပာပ္ကုဪ ဇေရင္သကအ္ရဲ မိႆဟာဲ မခုိဟ္ၿပဲ၊
(၅) ပြမဒးေဆ၀္ဒ၀္ နဴဘဲအႏၱရာယ္ အလုံအိုတ္သုီ။
၀တ္တႜသၝိ ဒးပတုဲလတူသမၻာ (၅) သာ္
(၁) ပြမဒးသၸဂ႐ု အဲပရဲကုီ၊
(၂) ပြမဟြံဟုီဂလာန္ ပၬဳဪပၬဳိက္ က၀ိုက္ထညက္ကုီ၊
(၃) ပြမမင္မြဲလ၀္ သစၥလတူသမၻာ ဇကုဇကုကုီ၊
(၄) ပြမဒးအပ္ၿပာပ္ ပုိန္ဟာန္လွဳဲလွာ္ အ၀ုဪဿသၝိကုီ၊
(၅) ပြမဒးမင္မြဲ ထံက္ပင္ကယ်ဳိင္ကယ်၀္ကုီ။
၀တ္သမၻာ မဒးပတုဲလတူတႜသၝိ (၅) သာ္
(၁) ပြမဒးေကႜာန္ကေမႜာန္ ၀တ္ေဇႝာ္၀တ္သၞတ္ ဗြဲမဒးရးကုီ၊
(၂) ပြမဒးထံက္ပင္ ကေလာေကာေဒံ သုီ႓ါလၸာ္ကုီ၊
(၃) ပြမဒးႏြံကုီဓ၀္သစၥ လတူႀတဳံတႜသၝိကုီ၊
(၄) ပုိန္ဟာန္ၿဒပ္ရတ္ မဂႜာဲပေကာံလ၀္ဂမႜဳိင္ ပြမဒးထိင္ဒက္ မင္မြဲလ၀္ ဗြဲမဒးရးကုီ၊
(၅) ပြမဒးေကႜာန္ ကေမႜာန္ကာဿသၝိ မဟဂြံလႝဳဟ္ကုီ။
၀တ္မိႆဟာဲ (၅) သာ္
(၁) ပြမထံက္ပင္သႜးပြး ကုဪေကတ္ကုီ၊
(၂) ပြမဟုီဂလာန္ သၬဳိက္မႜဳိက္ကုီ၊
(၃) ပြမေကႜာန္႓ုိန္ ဒတုဲဖုဪကုီ၊
(၄) ပြမဆက္ေဆာံ ဗြဲမတုပ္သၞဟ္ကုီ၊
(၅) ပြမမင္မြဲ ဂလာန္သစၥ ဂတိပါင္ကုီ။
၀တ္ဒါယကာ ဒးပတုဲလတူခမှသင္ (၅) သာ္
(၁) ပြမေကႜာန္႓ုိတ္ နကုဪကာယ မစုိန္သကုီ ေကုာံေမတၱာကုီ၊
(၂) ပြမဟုီ နကုဪပါင္ မစုိန္သကုီ ေကုာံ ေမတၱာကုီ၊
(၃) ပြမခ်ပ္ နကုဪစုိတ္ မစုိန္သကုီေ ေကုာံေမတၱာကုီ၊
(၄) ပြမဘိက္နိမန္ သြက္ကုဪဒါန္ ဗြဲမေ႐ွ္ေသွ္ ရၜဂၜကုီ၊
(၅) ပြမကုဪဒါန္ ထံက္ပင္ပစၥယ္ပန္ကုီ။
၀တ္ခမှသင္ ဒးပတုဲလတူဒါယကာ (၆) သာ္
(၁) ပြမဒးေဆ၀္ဒ၀္ စုဪဒႝာနဴပြသရာံပါပ္ကုီ၊
(၂) ပြမဒးဟုီတြံ ေစႝာန္ထ႟းပညဳင္ကုဪဂႜံင္ မခိုဟ္ၿပဲကုီ၊
(၃) ပြမဒးစြံဓ၀္ၿဇဟာန္ ဆာန္ဍဴကုီ၊
(၄) ဓ၀္ဟြံေကင္မိင္ဂွ္ ပြမဒးတြံထ႟း စှပ်းကုဪကုီ၊
(၅) ဓ၀္ေကင္မိင္လ၀္တုဲတုဲဂွ္ ပြမဒးထပ္ေသာင္ကလး ညံင္ဂြံကႜးစုိတ္၊
(၆) ပြမဒးပညဳင္ထ႟းကုဪ ဂႜံင္တရၜ သြ၀္၊ ၿဗဳီ၊ နိဗၺာန္။
စပ္ကုဪေဒၢတ္၀တ္ ဗုဒၶဘာသာ အတုိင္ကႜဳင္နဴ သိဂၤေလာ၀ါဒသုတ္၀ြံ ဆက္တုဲ ထမံက္ထ႟းအာပႜန္ေရာင္။
ကုဪဂြံဒွ္ ပူဂုဪေကာန္ဂကူ မၿပဲမသႜဳင္ညိ။
အဂတိပန္
`နာဲေမတၱာမန္´ အာတ္မိက္လ၀္ ပေရာ `ဓ၀္အဂတိပန္´ ရ။ ဆက္တုဲ ၾကက္ပတုိန္ထ႟းကုဪ ပေရာဓ၀္အဂတိပန္ ဗြဲဍန္ဍန္ရ။ ``အဂတိ´´ မၢးဂွ္ ဒွ္မံင္အေရ၀္ ဘာသာပါဠိ။ အဓိပါယ္ဗုီမန္ေတွ္ `ဟဂပ္ဂ၀္ေဒၢတ္၊ လအာဟဂပ္ဂ၀္၊ လအာဟြံဗဗြဲ´။ ညးမၢး `အဂတိပန္´ ဂွ္ေရာ
(၁) ဆႏၵာဂတိ= ဗက္စဆႏၵပၞိက္ဇကုတုဲ ပြမေဒၢတ္ဗက္ ပြမဖအာတၜ ဟြံဗဗြဲဓ၀္၊
(၂) ေဒါသာဂတိ= ေထဲပႝတ္တုဲ ပြမေဒၢတ္ဗက္ ပြမဖအာတၜ ဟြံဗဗြဲဓ၀္၊
(၃) ေမာဟာဂတိ= ၀ိ၀ိင္ဟုိတ္မာဲတုဲ ပြမေဒၢတ္ဗက္ ပြမဖအာတၜ ဟြံဗဗြဲဓ၀္၊
(၄) ဘယာဂတိ= ေဖက္ဂၞံက္တုဲ ပြမေဒၢတ္ဗက္ ပြမဖအာတၜ ဟြံဗဗြဲဓ၀္။
စပ္ကုဪဓ၀္ အဂတိပန္၀ြံ က်ာ္ႀတဲတြံလ၀္ ဿအဂတိသုတ္၊ ကႜဳင္နဴ အဂၤုတၱရနိယာယ္ေရာင္။ တုဲပႜန္ ဿသိဂၤေလာ၀ါဒသုတ္ေလ၀္ က်ာ္ႀတဲထပ္တြံလ၀္ စပ္ကုဪအဂတိပန္၀ြံရ။
``ႀယၜပူဂုဪမြဲ ေဒၢတ္ဗက္အဂတိပန္တုဲ ယ၀္ေကႜာန္ကေမႜာန္၊ ယ၀္အာဂတပႜတရၜ၊ ယ၀္သၢဳတ္သြာတ္မြဲမြဲမၢး ပူဂုဪဂွ္ စရာဲဂႜဳပႜဳတ္ တုပ္သၞဟ္ကုဪ ဗတမ္ဂိတုေစြက္အုိတ္ရ။ ႀယၜပူဂုဪမြဲ ေ၀င္ပဲါနဴ အဂတိပန္တုဲ ဖအာတၜ၊ ေကႜာန္တၜကေမႜာန္၊ အာဂတပႜတရၜ၊ သၢဳတ္သြာတ္မြဲမြဲမၢး ဂုဏ္စရာဲပူဂုဪဂ္ွ ဒယွ္တမၛ၀္ ယးတၞးတၜ ညံင္ရၜဂိတုေပင္ရ။´´ (ဣ၀ြံ မဒွ္ဂလာန္က်ာ္ႀတဲ ဿအဂတိသုတ္၊ အဂၤုတၱရနိကာယ္။)
ဿဂႜးက၀္တၝဲဏံ၀ြံ ေသႝာ၀္ေသႝာတ္ စပ္ကုဪအဂတိ ဍဳင္လုဪဟြံဟုီ ျပဌာန္လ၀္ ဥပေဒ ဗြဲႀကံင္မၝဳိဟ္ ဂြံဆုဪေကတ္မာန္ရ။ ဆဂး ဍဳင္လၝဳဪ သၞိင္ဟြံေဒၢတ္လၝတ္ ဓ၀္သၞိင္စွ္ျပကာတံဂွ္ ဖအာတၜမံင္ အဂတိပန္၀ြံ ဂြံဆုဪေကတ္ရ။ ဿဒႝာဲဏံ၀ြံ ဂလာန္စပ္အာကုဪ ``ဓ၀္သၞိင္စွ္ျပကာ´´ တုဲ သြက္ဂြံဒွ္ဗဟုသုတ ေျမာ္ထ႟းကုဪညိပႜန္ရ။
ဓ၀္သၞိင္ (၁၀) ျပကာမၢးဂွ္ ...
(၁)ဒါန= ပြမသႜးပြးကုဪဒါန္ ကုရတ္ပိျပကာ၊ ကုေကာန္ဍဳင္ကြာန္။
(၂)သှလ= ပြမသဒးမင္မြဲ သှလမသုန္ ဗြဲမဗုိန္ဇၞအ္။
(၃)ပရိစၥာဂ= ပြမသႜးပြး ပၚပရအ္ေဇြာအ္မ ကုညးလ်ဳိင္ဍဳင္ကြာန္၊ ပြမဒးဖန္ဖက္ကုဪ ပေရင္ကေမႜာန္ ကုညးဍဳင္ကြာန္။
(၄)အဇၨ၀= ပြမလဂူတပ္တး။
(၅)မဒၵ၀= ပြမဟုီဂး ေဒၢတ္လၝတ္ ဗြဲမဍဳိန္ေဍာတ္ ဇိပ္ဂႜိပ္။
(၆)တပ= ပြမမင္မြဲလ၀္ ေဒၢတ္လၝတ္ မပတံသှလမသုန္ ဗြဲမခုိင္ကႜဳိက္၊ ပြမေဒၢတ္လၝတ္ ဓမၼ၀တ္၊ ေလာက၀တ္။
(၇)အေကာဓ= ပြမဟၞဲကုဪေထဲပႝတ္။
(၈)အ၀ိဟႎသ= ပြမဟဂြံပ်ဲပ်ာံ ေကာန္ဍဳင္ကြာန္။
(၉)ခႏၱှ= ပြမေအင္ဒုင္။
(၁၀)အ၀ိေရာဓန= ပြမဟဂြံေစွ္စး ကုပၞိက္ဆႏၵ ညးဍဳင္ကြာန္၊ ပြမဒးအုပ္ဓုပ္ မင္မြဲဍဳင္ နကုဪပၞိက္ဆႏၵညးဍဳင္ကြာန္။
ဓ၀္ (၁၀) ျပကာ၀ြံ မဒွ္ေဒၢတ္သၞိင္ ညးမမင္မြဲ ဍဳင္ကြာန္တအ္ ဒးေဒၢတ္ေရာင္။ တၝဲဏံ ပုိယ္ဂံြဆုဪ ဿဂႜးက၀္ဏံ ဍဳင္လၝဳဪ ႓ုိန္ဒွ္ဍဳင္ ဗုဒၶဘာသာ ဟြံေသင္ကုီေလ၀္ ဗုီေသႝာ၀္ေသႝာတ္ အုပ္ဓုပ္ဍဳင္တအ္ဂွ္ ဗဗြဲကိတ္ညှမံင္ကုဪ ဓ၀္စွ္ျပကာ လတူဏံ ဂႜဳိင္ဂႜဳိင္ဂွ္ ဂြံဆုဪေကတ္မာန္ရ။
Subscribe to:
Posts (Atom)
